Nesli Tükenen Hayvanlar - Yok Olan Hayvanlar

2

Dünya'nın varoluşundan günümüze kadar birçok canlı türü tükenmiştir.Maalesef insanoğlu elindekinin kıymetini her zaman onu kaybettikten sonra anlıyor.Dünyanın doğal bir dengesi vardır ve bu doğal denge içinde bazı canlıların yokolması tabiidir. Ancak işin içine insanoğlu faktörü girdiğinde,doğal dengeye müdahale etmemek mümkün olmuyor.

Doğal afetler, yerküre değişimleri ve iklim tabii olarak doğal dengenin bir unsuruyken, insanoğlunun faaliyetleri bu canlı türlerinin birçoğunun neslinin tükenmesinde etkin rol oynamıştır ve günümüzdede buna devam etmektedir. Ayrıca doğrudan avlanma sonucunda da bir çok canlı türünün nesli sona ermiştir.

Dünya üzerinde beşyüzden fazla türün nesli tamamen tükenmiştir.

Nesli Tükenen Hayvanlar

Dinazorlar :


Dinozorlar 160 milyon yıl civarında kara hayatına egemen olmuş hayvanlardır. Yeryüzünde bulunan yaklaşık 1000 dinazor türünün 65 milyon yıl önce çoğu türün nesli tükenmiştir. Dinazorların nasıl yokolduğuna dair birçok iddia gündeme atılmıştır. Bunlardan en kabul göreni Nobel ödüllü fizikçi Luis Alvarez ve oğlu jeolog Walter Alvarez’in ileri sürdükleri “dinozorların sonunun 65 milyon yıl önce yaklaşık 10km çapında bir göktaşının Dünya'ya çarpmasıyla nesillerinin tamamen sona erdiği” fikridir.


Moa Kuşu

Moa Kuşu soyu tükenmiş bir kuş cinsidir .

700 yıl kadar önce soyu tükenen Moa, tüm zamanların en büyük kuşuydu. Yeni Zelanda'ya özgü bu dev kuşun neden yok olduğu bulundu. İnsanlar Yeni Zelanda'ya ayak bastıklarında Moalar neredeyse tükenmek üzereydi. Kemiklerin büyüme sürecini araştıran Turvey, devekuşuna benzer dev kuşun on yıl kadar devam eden çocukluk dönemi yüzünden soylarının tükendiğini saptadı.

Moalar on yıl içinde büyümelerine karşın, günümüzdeki kuşlar sadece bir yıl içinde yetişkin hale geliyorlar. Ve hiçbiri yaş halkası oluşturmuyor, bu fenomen sadece kış uykusuna yatan kuşlardan bilinmekte. Öte yandan 240 kilo ağırlığında olan uçma yetisi bulunmayan dev kuşlar sadece bitkiyle beslendikleri için neredeyse hiç rakipleri bulunmuyordu. Fakat varolan düşmanları da çok tehlikeliydi. Moa kendisini korumak için heybetli görüntüsünden yararlanamıyordu bile. Dev pençeli kartallar, pençelerini Moaların boyunlarına geçirerek bir çırpıda yere seriyordu. Fakat bu zararsız dev kuşların en büyük düşmanı insandı. Maoriler 1280 yılında Yeni Zelanda'ya geldiklerinde uzun yavruluk dönemi yüzünden kolay yakalanabilir kuşları henüz üreme dönemine gelmeden önce birer birer öldürüp yok ettiler diyor bilim adamları. 


Mamut 

4,5 m boy ve 8 ton ağırlığa kadar varan bu cinsin son üyeleri M.Ö. 1700 yılında yaşamıştır. Bulunan en eski mamut kalıntıları 4 milyon yaşındadır. Mamutların neslinin tükenmesinin nedeni de tam olarak bilinmemekle birlikte, aşırı avlanma ya da buzul çaüğı sonundaki iklimsel değişimlerin buna neden olabileceği ileri sürülmektedir.



Hazar Kaplanı - Pers Kaplanı (Panthera tigris virgata) : 




En batıda Türkiye olmak üzere Hazar denizi, Kafkasya’da İran, Türkmenistan, Afganistan’ın kuzey kesimlerinde yaşardı. Ayrıca Moğolistan ve Irak'ta da izleri bulunmuştur.

Bengal kaplanından daha küçüktür. Tüyleri sık, çizgileri soluktur. Gövde ve boyun altı beyaz ve daha sarkıktır. Kulaklar, kısa ve küçüktür. Rengi, Bengal kaplanına benzer. Bacakların dış kısımları, sarıdır, ve iç tarafı beyazdır. Bu alt türün kuyruğu, sarıdır, ve sarımsı beyaz çizgiler vardır. Kışın saçı çok uzundur, iyi gelişmiş bir karın yelesi ve kısa bir ense yelesi vardır.

Yaşam şekli 

Hazar kaplanları yalnız yaşayan hayvanlardır. Çiftleşme mevsiminde erkek ve dişi birlikte görülür. Erkek kaplan dişiden daha büyüktür. Genelde çiftleşme kış veya bahar döneminde gerçekleşir. Kaplanların çiftleşme dönemi yirmi-otuz gün kadar sürer. Yaklaşık olarak 100 günlük bir gebelik döneminden sonra dişi kaplanlar üç yavru doğurur. Bu yavrular doğduğunda kördür ve on gün sonunda gözleri açılır. Yavrular yaşamlarının ilk sekiz haftasında anne sütüyle beslenir. Bu esnada baba hiçbir sorumluğu üzerine almaz. On bir haftadan sonra yavrular avlanmaya başlar.


Anadolu Panteri (Pantherea Pardus Tulliana)

Anadolu pars'ı, Orta Doğu ve Batı Asya'da yaygın olan İran leoparının (Panthera pardus saxicolor) Anadolu'da yaklaşık 30 yıl öncesine kadar yaşamış olan bir ırkıdır. Anadolu parsı Ege ve Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde, daha çok ormanlık ve dağlık alanlarda yaşamıştır. Yaklaşık ömürleri 20 yıldır. Doğal yaşam alanları ve av kaynaklarının azalması parsları insanların yaşadığı yerlere yönlendirmiş ve bu da genellikle vurularak ya da zehirlenerek öldürülmelerine yol açmıştır. Anadolu'da varlığı 1974 yılından bu yana güvenilir şekilde kanıtlanamamıştır. Bundan dolayı en son bireyin 1974'de Beypazarı'nda vurulduğu kabul edilmektedir.

* Anadolu Aslanı : En son 1890 yılında vurulmuştur.

* Anadolu Kaplanı : Son Kaplan 1970 yılında öldürülmüştür.


Çizgili Sırtlan

Çizgili sırtlan, kirli açık sarı-beyaz üzerine değişen enlerde siyah şeritleriyle kolaylıkla tanınabilir. Ensesinden beline kadar sert ve dik kıllardan oluşan bir yele bulunur. Yele tüylerinin unu siyahtır. Kulak kenarı ve içi beyaz, boyun ve çene altı siyahtır. Ön ve arka ayakları 4 parmaklıdır ve ön bacaklar arka bacaklara oranla daha uzundur. Kafa iri ve kulaklar büyüktür. Başın küt bir görünümü vardır. (Turan, 1984)

Sırtta bulunan yele istenildiği zaman (kavga, heyecan, korku anlarında) dikleşir ve bireyin olduğundan %38 daha büyük görünmesini sağlar.

Sanıldığının aksine köpekgillerle değil kedigillerle daha yakın akrabadılar.

Habitatı

Steplerde, yarı çöllerde, kayalıklı ve seyrek ağaçlıklı yamaçlarda ek olarak Anadolu'da maki ve ormanlık alanlarda da yaşar. Kayalıklar, çatlak ve gedikler ve derin vadilerde yuvalanır. Afrika'da daha güçlü kuzeniyle aynı ortamda bulunduğu bölgelerde rekabetten dolayı açıklık bölgelerde bulunmaz.

Yayılışı 
Yurdumuzda Marmara'nın güneyi, Ege, Akdeniz ve güneydoğu illerimizde yayılış gösterirler. Çanakkale, Bursa, Balıkesir, Kütahya, Afyon, İzmir, Denizli, Aydın, Muğla, Antalya, Burdur, Mersin, Adana, Niğde, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Madin, Adıyaman, Siirt, Şırnak ve Hakkari illerinde yaşamıştır. Bu illerin çoğundan 1980 sonrası kayıt mevcut olup 2000 sonrası kayıtlar belirli iller için geçerlidir ve haritada yeşille işaretlenmişlerdir. İç bölgelerdeki illerden (Kütahya, Afyon) uzun süredir kayıt yoktur.

Yerel Adlar
Andık, Yeleli kurt, Alacanavar, Sırtlan, Zırtlan, Öcü, Heftar (Güneydoğu), Dab'a (Hatay)