BAKIRCILIK HAKKINDA KISACA BİLGİ

BAKIRCILIK:

Yapılan arkeolojik kazılar bakırın M.Ö. 7. bin yılda ilk olarak Anadolu’da kullanıldığını otaya koymuştur. Yoğun üretimin yapıldığı geçmiş dönemlerde birçok Anadolu şehrinde bakırcılar çarşısı ve bakırcı esnaf birlikleri oluşmuştur.

Bakırcılık, bakırın çeşitli tekniklerle işlenerek mutfak ve süs eşyalarına dönüştürüldüğü geleneksel mesleklerden biridir. Bakırdan çoğunlukla kazan, tava, sini, leğen, lenger, tencere, sahan, sitil, tas, ibrik, güğüm, cezve gibi kap-kacak ile duvar süsü gibi dekoratif objeler üretilmektedir.

Bakırcılıkta; dökme (eritme), dövme, sıvama ve preste basma olmak üzere başlıca dört teknik kullanılır. Bakır külçelerin çekiçle dövülerek şekillendirilmesi olan dövme tekniği, en eski ve zahmetli bakır işleme tekniğidir. Bakır rahat işlenebilmesi için önce ocakta tavlanır, yumuşayınca çekiçle vurularak yassı bir plaka haline getirilir. Elde edilen bakır plakaya yapılacak ürün çizilir ve yine çekiçle dövülerek şekillendirilir. Çekiç darbeleri eşyayı şekillendirdiği gibi kendine has deseni de kazandırır. Bakır eşyaya kalemle de desen işlenir. Desen işleme, ürünün özelliğine göre haftalar sürebilir. 1950'li yıllardan itibaren çelik keski ile bakırın üzerine desen işlemeye başlayan ustalar bu sayede bakır eşyalara estetik bir nitelik de kazandırmışlardır.

Anadolu’nun zengin mutfak kültürü çok çeşitli bakır eşyanın üretiminde etkili olmuştur.  Bazı yiyeceklerin yapımı ancak kendine özgü üretilmiş bakır kabında mümkün olmaktadır. Örneğin pekmez bakır tavalarda kaynatılır, çiğ köfte bakır leğenlerde yoğrulur, bazı törensel yiyecekler topluluğun ortak malı olan kazanlarda pişirilir. Böylece bakırcılığın yaşatılması kültürel yapının diğer unsurlarının devamlılığı için de gerekli hale gelmektedir.

1. Gaziantep Bakırcılar Çarşısı

Görenlerin büyüsüne kapılıp kendinden geçtiği etkileyici bir yer olan Gaziantep Bakırcılar Çarşısı, şehirde 400 yıldan bu yana devam eden bakır işçiliği sanatının hala devam ettirildiği eşsiz bir adres. Usta bir işçilik sonucunda tezgahta sergilenen bakır ürünler, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçiler tarafından beğeni topluyor. Türkiye’nin en eski bakır çarşısı olan ve görenlerde görsel bir şölen etkisi yaratan çarşı, zamanda renkli bir yolculuk yapmak isteyenleri bekliyor.

2. Mardin Bakırcılar Çarşısı

Kazancılar Çarşısı adıyla da bilinen Mardin Bakırcılar Çarşısı, her ne kadar Gaziantep kadar büyük ve eski olmasa da, Türkiye’de bakır denildiğinde akla ilk gelen yerler arasında bulunuyor. Eski dönemlerden bu yana mutfakta kullanılan tüm eşyaların bakır malzemeden yapıldığı bir şehir olan Mardin, bu nedenle oldukça kapsamlı ve kalabalık bir çarşıya sahip. Bugün hala bu çarşıya adım attığınızda, bakır döven ustaların ahenkli seslerini duyabilirsiniz.

3. Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı

Türkiye’de bakır işçiliği konusunda oldukça öne çıkan şehirlerden biri olan Diyarbakır, şark köşelerini süsleyen birbirinden etkileyici bakır ürünlerin yapıldığı  ile konuklarını bambaşka bir dünyaya sürüklüyor. Kazanlar, kahve fincanları, bakır sahanlar derken çok sayıda farklı ürünün yer aldığı Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı bu çarşı, eski ihtişamlı günlerini arıyor olsa da, şehre gelen turistlerin uğramadan geçmediği yerler arasında bulunuyor.